Illugi enn að bulla um jólaguðspjallið

Á www.visir.is er að finna stutta grein eftir Illuga Jökulsson, sjá: Bar það til um þessar mundir  Í þessari grein reynir Illugi að benda á atriði sem hann telur sýna fram á að sagan af fæðingu Jesú sé lygi. Ég aftur á móti sé hans grein fulla af rökvillum og fáfræði.

Mig langar að fara í gegnum það sem Illugi segir í greininni.

Illugi Jökulsson
Matteus og Lúkas hafa því ekki getað flett upp á bókasafninu hvenær Jesú fæddist eða hvað var þá á seyði í Palestínu, heldur hafa þeir þurft að reiða sig á sögur sem þeir hafa heyrt og gengið hafa staflaust í þeim söfnuðum frumkirkjunnar sem þeir tilheyrðu

Fólk nálægt þessum tímum telja að það eru einmitt heimildir fyrir þessu:

Ibid., XXXIV. Quotations from the works of Justin Martyr from the Ante-Nicene Fathers, vol. 3.
Now there is a village in the land of the jews, thirty-five stadia from Jerusalem, in which Jesus Christ was born, as you can ascertain also from the registers of the taxing made under Cyrenius, your first procurator in Judea

Illugi Jökulsson
Og þær sögur hafa mótast og breyst svo að þær eru í raun gerólíkar og ekkert er sameiginlegt með jólaguðspjöllum Matteusar og Lúkasar nema að báðir segja Jesú hafa fæðst í Betlehem og foreldrar hans heitið Jósef og María.

Fyrir tilviljun þá er ég nýbúinn að fjalla um þetta, sjá: Eru jólaguðspjöllin í mótsögn við hvort annað?

Stóri munurinn á milli guðspjallana er að þau fjalla um mismunandi atburði. Ímyndaðu þér bara að tala við tvö mismunandi aðila en þeir spyrja þig hvað gerðist á síðasta ár.  Þar sem annar aðilinn er gömul frænka þá kannski segir þú henni frá atburðum sem þú telur að henni þykir áhugaverðir en hinn aðilinn er ungur frændi svo þú segir honum frá öðrum atburðum sem þú telur að hann hafi áhuga á.  Gjör ólíkar frásagnir af því hvað gerðist fyrir þig á síðasta ári en það er ósköp eðlilegt, engar mótsagnir eða neitt gruggugt á seiði.

Illugi Jökulsson
Jólaguðspjall Matteusar er hins vegar allt öðruvísi. Af henni verður ekki betur séð en Jósef og María séu einfaldlega búsett í Betlehem þegar þangað komu askvaðandi vitringar þrír að leita að „hinum nýfædda konungi Gyðinga“.

Matteus einfaldlega fjallar ekki um ferðalagið til Betlehem. Þú getur alltaf spurt af hverju var ekki fjallað um hvað gerðist á undan því, og hvað gerðist á undan því og hvað gerðist á undan því en sá sem er að segja söguna þarf að velja sinn byrjunar punkt og útilokað að vita hvaða ástæður hann hefur fyrir því og ekkert undarlegt við það.

Illugi Jökulsson
Áður höfðu þeir varað Maríu og Jósef við því að Heródes, þáverandi konungur Gyðinga, léti nú drepa öll nýfædd sveinbörn til að freista þess að koma fyrir kattarnef þeim kornunga konungi sem hann hefði grun um að væri í heiminn kominn

Þetta er svo sem smá atriði en Biblían segir ekki að vitringarnir vöruðu Maríu og Jósef um áætlanir Heródesar.

Illugi Jökulsson
Nú er það svo að fræðimenn eru almennt sammála um að ekki sé að marka þessar jólafrásagnir þeirra Lúkasar og Matteusar. Og þá á ég ekki við einhverja trúlausa skrattakolla sem sæta færis að spæla sannkristið fólk, og heldur ekki fræðaþuli sem aðhyllast önnur trúarbrögð.

Og það eru ótal kristnir fræðimenn sem trúa að þessar sögur eru sannar. Persónulega ætti ég mjög erfitt með að að samþykkja að einhver er kristinn ef hann trúir að jólaguðspjöllin eru lygi.

Illugi Jökulsson
Ekki eru til dæmis heimildir um almennt manntal bæði í Galíleu og Júdeu um það leyti sem Lúkas vill vera láta,

Illugi er mjög gjarn á að fullyrði um hluti sem hann virðist hafa mjög takmarkaða þekkingu á.  Við höfum t.d. þetta hérna:

So Archelaus' country was laid to the province of Syria; and Cyrenius, one that had been consul, was sent by Caesar to take account of people's effects in Syria, and to sell the house of Archelaus

Við höfum einnig í ritum Ágústínusar þar sem hann fjallar um manntal sem hann lét framkvæma, sjá: Res Gestae Divi Avgvsti Chapter 22 (The Deeds of Divine Augustus) translated by Thomas Bushnell, BSG Available online at http://classics.mit.edu/Augustus/deeds.html#71

Textinn í Lúkasi talar um að þetta var fyrsta skrásetningin sem var gerð þegar Kýreníus var landsstjóri á Sýrlandi sem gefur til kynna að það voru fleiri skrásetningar enda fjallar Lúkas um aðrar skrásetningar á fleiri stöðum í hans ritum.  Hérna er ýtarlega fjallað um Lúkas og skrásetningarnar, sjá: http://www.comereason.org/roman-census.asp#2

Illugi Jökulsson
og jafnvel þó svo að slíkt manntal hefði verið haldið, þá hefði Jósef aldrei verið skikkaður til að fara frá heimaborg sinni Nasaret til að láta skrásetja sig í Betlehem,

Ég á engin orð yfir því hvað mér finnst heimskulegt að halda að við vitum hvað fólk myndi líklegast gera fyrir tvö þúsund árum síðan í allt öðru umhverfi, í allt öðru samfélagi. Hver síðan kannast ekki við að stjórnvöld biðja um undarlega hluti í dag?  Við höfum síðan önnur dæmi í Egypta landi þar sem skrásetning var með svipuðum hætti, sjá: 

http://www.christiancourier.com/archives/lukesAccuracy.htm
It was claimed that the enrolment did not require everyone to return to “his own city.” A document from Egypt (A.D. 104) has shown that during that time “all who for any cause are outside their homes [must] return to their domestic hearths, that they may also accomplish the customary dispensation of enrolment.” Since there was a cultural parallelism between Egypt and Palestine, there is no reason to question Luke’s accuracy of this point.

Illugi Jökulsson
Fráleitast af öllu er auðvitað að María hefði þurft að þvælast með Jósef alla leið frá Nasaret til Betlehem, tala nú ekki um úr því hún var komin á steypirinn, konur voru ekki skattgreiðendur í Rómaveldi og það hefði ekki verið nokkur ástæða fyrir Jósef að leggja erfitt ferðalag á kornunga eiginkonu sína í þessu ástandi.

Textinn segir að meðan þau voru í Betlehem þá fæddi María sem þýðir að þegar ferðalagið átti sér stað þá gæti María ekki hafa verið komin langt á leið. Hérna er Illugi að láta helgi athafnir rugla sig í ríminu sem mjög oft sýna Maríu ólétta á asna á leiðinni til Betlehem en þetta er ekki það sem Biblían segir.

Samkvæmt þessari síðu hérna þá eru 8,8km frá Jerúsalem til Betlehem, sjá: http://www.distancefromto.net/between/Jerusalem/Bethlehem 

Ef það er sama Betlehem og Lúkas er að tala um þá er þetta ekki svo langt ferðalag. Þótt ég sé t.d. enginn hlaupa garpur þá hleyp ég samt 10km á innan við klukkutíma.

Illugi Jökulsson
Jólaguðspjall Matteusar er ekki miklu sennilegra, vitringarnir eru náttúrlega augljós þjóðsaga, og þótt Heródes hafi verið fantur, þá lét hann aldrei drepa smásveina af ótta við að einhver þeirra kynni að verða kóngur með tímanum.

Að kalla Heródes fant er frekar veikt til orða tekið. Maðurinn drap megnið af sinni eigin fjölskyldu af því að hann óttaðist að einhver þeirra dræpi hann til að ná völdum. Ágústínus á að hafa sagt um Heródes að það væri betra að vera hundurinn hans Heródesar en börn hans; hljómar betur á latínu.  Þannig að það sem við vitum um Heródes þá lætur okkur einmitt álykta að drepa er akkúrat það sem Heródes myndi gera ef að hann teldi sínum völdum ógnað.

Illugi Jökulsson
En hin flókna spurning um samspil sögu og sannleika er hins vegar þessi: Á að segja söguna eins og hún sé sönn, jafnvel þótt áheyrendur séu lítil börn?

Hvernig væri að við værum bara heiðarleg og segðum hvað við teldum vera satt, hver okkar trú sé í þessum efnum en ekki vera að fullyrða eins og um heilagan vísindalegan sannleik sé að ræða eins og Illugi gerði í þessari grein?