Lifandi Vísindi eða steindauð?

Í síðasta blaði "Lifandi Vísinda" þá fjalla þeir um tengingu trúar við vísindi og setja fram mjög svo brenglaða mynd af sambandi vísinda og trúar.  Ég ætla að svara eitthvað af rangfærslunum sem komu fram í því blaði.  Ég vil nú samt taka það fram að ég hef oft mjög gaman af því að lesa Lifandi Vísindi. Mjög oft hafa þeir haft skemmtilegar og forvitnilegar greinar en sorglegt að þeirra afstaða er blint og hart guðleysi út í gegn. Myndin hérna til hliðar er ekki akkurat þetta tölublað sem þessi grein fjallar um.

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 50
Kirkjan gaf ekki sjálfviljug eftir einkarétt sinn á heimsmyndinni, þrátt fyrir að orð Biblíunnar séu í mótsögn við margar staðreyndir

Ekki gefur blaðið nein dæmi um þetta enda auðveldara að segja þetta en að færa rök fyrir því.

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 50
Hjá forngrikkjum var ekki að finna neinn almáttugan guð, sem með eigin höndum knúði heiminn áfram. Guðir þeirra stóðu álengdar og skemmtu sér dátt yfir háttalagi manna. Með almáttugann Guð að baki er engin ástæða til að undrast umheiminn - honum stýrir jú guðinn á sinn ósannsakanlega máta. En þar sem Grikkir höfðu engan slíkan, þurfti þeir að hugsa sjálfstætt. Þeir leiddu inn eina helstu grundvallarreglu vísindanna, þ.e. athugunina.

Það sem er virkilega fyndið við þetta er að á blaðsíðu 53 þá benda þeir á kristinn vísindamann að nafni Francis Bacon sem hafnar aðferðum grísku heimspekinganna og vill að menn rannsaki fyrirbæri náttúrunnar og dragi ályktanir út frá athugunum.  Ef menn síðan skoða líf vísindamanna eins og Michael Faraday, James Clark Maxwell og Louis Pasteur þá sjá þeir að ein af þeirra helstu ástæðum til að stunda vísindi var að rannsaka handverk Guðs og skilja Guð betur.

Það að Guð skapaði reglu og lög gerir okkur kleypt að rannsaka alheiminn. Ef enginn bjó til lögmál sem alheimurinn hlíðir þá höfum við enga ástæðu til að ætla að við getum skilið heiminn. Að við getum uppgvötað lögmál hans og að þau eru skiljanlegt og virki eins í alheiminum.

Það sem er mjög merkilegt síðan er að Guð Biblíunnar er einmitt allt öðru vísi en guðir annara þjóða. Guð Biblíunnar er fyrir utan alheiminn, fyrir utan tíma og rúm og það passar við það sem við vitum um alheiminn; sá sem orsakaði alheiminn getur ekki verið inn í alheimnum og fyrir utan tíma.

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 50
En hin kristna kirkja, sem setti mark sitt á evrópskan hugsunargang, neitaði einfaldlega hugmyndinni um óuppgvötað meginland. Kirkjufaðirinn Ágúststínus hafnaði þannig um árið 400 e.Kr þessum möguleika með því að vísa í heilaga ritningu.

Það er engann veginn hægt að kenna Biblíunni um heimskulegar ályktanir hinna og þessa manna. Í þessu samhengi langar mig að benda á grein sem fjallar um þá goðsögn að vísindamenn á miðöldum héldu að jörðin væri flöt, sjá: "Flat Earth" Myth

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 51
Tilraunir urðu þá fyrst hluti af ferlinu þegar hin vísindalega bylting átti sér stað frá um 1580-1680. Það var einnig á þessu tímabili sem náttúruvísindin tóku sér stöðu frá kreddum trúarinnar og þá fór að skrerast verulega í odda milli trúarbragða og vísinda.

Finnst eins og þeir setja þetta þannig upp að þarna komu upp menn sem trúðu ekki á Guð eða Biblíuna og þeir tóku sér stöðu frá kreddum trúarinnar. Hið sanna er að þetta voru mjög trúaðir menn sem einungis vildu rannsaka sköpunarverkið og liti hreinlega á náttúruna sem hliðstæðu Biblíunnar. Eins og Louis Pasteur sagði "vísindin hjálpa mönnum að nálgast Guð".

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 51
Margir af frumherjum vísindanna voru brenndir á báli af rannsóknarréttinum fyrir villutrú sína. Réttarhöldin gegn Galileo Galilei árið 1633 eru orðin brautarsteinn um baráttuna milli náttúruvísindanna og heimsmyndar kirkjunnar.

Margir menn sem reyndu að koma Biblíuna til almennings voru líka brenndir og þeir sem vildu kenna það sem Biblían kenndi sem var í andstöðu við afstöðu Kaþólsku kirkjunnar voru líka brenndir á báli. Annars væri gaman að heyra hvað Jón Valur hefði um þetta mál að segja. 

Varðandi Galileó þá er það mjög brengluð mynd sem Lifandi Vísindi dregur upp af því máli. Galileó var mjög trúaður maður og ein af hans aðal ástæðum sem hann gaf fyrir sinni baráttu var að kirkjan væri að draga úr trúverðugleika Biblíunnar með sinni afstöðu. Þeir sem vilja lesa aðeins ýtarlegar um Galileo og kirkjuna geta skoðað þetta hérna: http://creationsafaris.com/wgcs_1.htm#galileo

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 51
Samkvæmt vinsælli sögn vildu hinir lærðu menn kirkjunnar ekki einu sinni gægjast í sjónauka Galileos þegar hann hugðist sýna þeim tungl Júpíters. Með vísun í Aristóteles gátu þeir einfaldlega hafnað tilvist tunglanna og trú þeirra var svo kreddubundin að þeir lögðust ekki einu sinni svo lágt að skoða málið.

Gaman að fá á hreint hin skaðlegu áhrif sem Aristóteles hafði á vísindin á þessum tíma.  Margt gott sem kom frá Aristóteles en sömuleiðis var margt sem hafði slæm áhrif.

Lifandi Vísindi  1. tölublað, 2008, bls 51
Það var ekki lengur ritningin sem varð mönnum uppspretta kenninga heldur athuganir á náttúrunni.

Það eru nú helling af vísindalegum staðreyndum í Biblíunni sem er sér umræðuefni út af yfir sig.  Mér dettur í hug maður eins og Matthew Maury sem uppgvötaði að það voru "leiðir" í sjónum eins og Biblían talar um og er sá sem lagði grunninn að nútíma "oceanography". Þeir sem lögðu grunninn að vísindum nútímans voru kristnir einstaklingar eins og Isaac Newton, Michael Faraday, Samuel Morse, Michael Faraday og margir fleiri. Sjá meira um það hérna: Eru sannanir fyrir sköpun? Hver var trú margra frægra hugsuða í gegnum aldirnar?

Meira um vísindalegar staðreyndir í Biblíunni hérna: http://www.bibleevidences.com/scientif.htm

Athugasemdir

[Tumi Steingrímsson (IP-tala skráð) 9.4.2008 kl. 21:43]

Sæll Dóri, fan númer 1 hér að spyrja þig nokkra spurninga sem tengjast ekki þessari grein:

• Hver skapaði Guð? hefur Guð kannski annan Guð? Ert þú trúleysingi gagnvart Guð Guðs?
• Af hverju hefur kristna bíblían rétt fyrir sér og ekki kóraninn eða hin trúarbrögðin? Hversu líklegt telur þú að þín trú sé sú rétta?
• Þú játar að þróun geti átt sér stað innan tegundar en aldrei svo mikil að það verði til ný tegund. Hvað stoppar þróunina í að aðhlýðast okkar skilgreiningu á tegund?
• Heldur þú að einstaklingur sem trúir ekki á æðri mátt sem hefur auga með ákvörðunum og gjörðum (og mun dæma í lok lífs) muni vera slæmur maður, þ.e. fremja frekar glæpi, vera gráðugri og hunsa réttlætisskyn sitt.
• Nú hafa mörg þúsund tegundir dáið út vegna ýmissa ástæða, geirfuglinn þekkjum við allir. Eru þetta verri project Guðs, vissi hann að þessar tegundir mundu deyja út? Hvaða gagn gegndu þær? (Ef svar þitt er að við mennirnir / önnur dóminerandi dýr útrýmdum þeim, ertu þá ekki að viðurkenna survival of the fittest (amk bara þann hluta))?
• Hve lengi munu mennirnir ganga um á þessari jörðu? Við teljum okkur vita að sólin brennur út eftir nokkuð langan tíma. Hvað tekur við þegar mennirnir deyja út?
• Þú notar oft tilvitnanir úr biblíunni til að rökstyðja mál þitt. Oftast er fólkið sem þú ert að rökstyðja við fólk sem efast tilvist Guðs og því fylgir, efasemdir um sannindi biblíunnar. Þú áttar þig á því að ef biblían væri sönn þá væri ekki hægt að þræta um hvort Guð sé til eða ekki? Það stendur þarna.
• Fordæmir þú fólk eftir að þú kemst að hvers trúar það er (eða hvers trúar það er ekki)?

Vonandi svarar þú þessum spurningum samviskusamlega.

[Sveinn (IP-tala skráð) 10.4.2008 kl. 09:18]

Þessi grein var reyndar ekki í síðasta tölublaði lifandi vísinda, en það skiptir ekki máli...

Mig langaði bara að spyrja þig um tvennt:

1. Hvað hefurðu fyrir þér í að guð bíblíunnar sé fyrir utan alheiminn?

2. Geturðu komið með eina vísindalega tilgátu sem inniheldur "guð" eða "hönnuður" sem nothæfan þátt? 

[Mofi, 10.4.2008 kl. 09:35]

Sveinn, ég merkti þetta samkvæmt því sem stendur á tölublaðinu sem ég hef í höndunum. Það er að vísu dáldið síðan ég keypti það.

1. Vegna þess að það sem orsakaði alheiminn verður að vera fyrir utan alheiminn; getur ekki verið inn í honum.

2. Í upphafi skapaði Guð himinn og jörð og þegar Hann var búinn að skapa þá var Hans verki lokið. Við getum síðan prófað þetta með því að athuga hvort við getum skapað efni eða orku og það er búið að gera það og það er ekki hægt að skapa efni eða orku. Við vitum að allt sem hefur byrjun hefur orsök, grundvallar atriði í vísindum því oftar en ekki fjalla vísindi um orsök og afleiðingu. Við vitum að alheimurinn hafði byrjun ( allt bendir til þess eins og staðan er í dag ) og þar af leiðandi hafði alheimurinn orsök. Það eina sem getur orsakað heilann alheimm á skilið að vera kallað Guð. 

[Mofi, 10.4.2008 kl. 09:36]

Tumi, ég ákvað að taka spurningarnar þínar í sér blog, sjá: Spuningar Tuma

[Sveinn (IP-tala skráð) 10.4.2008 kl. 10:57]

Það að verki guðs hafi verið lokið við sköpu heimsins fer ekki alveg saman við hugmyndir kristinna um persónulegan guð, en jæja.  Hvernig getur guð fyrir utan alheiminn verið persónulegur guð, eða öllu heldur, hvernig getur almáttugur guð ekki verið inni í alheiminum?  Nema náttúrulega þú sért að meina að hann hafi farið inn í alheiminn eftir sköpunina...

Þetta er samt ekki alvöru tilgáta.  Geturðu ekki komið með alvöru vísindatilgátu þar sem hönnuður er nothæfur þáttur?

Við vitum að allt sem hefur byrjun hefur orsök, grundvallar atriði í vísindum því oftar en ekki fjalla vísindi um orsök og afleiðingu.

Satt, satt, en eins og þú bendir réttilega á þá vitum við líka að ekki er hægt að skapa eða eyða orku eða efni, en hvaðan kemur þá öll þessi orka og allt þetta efni í kringum okkur.  Það er margt sem við vitum ekki um upphaf alheimsins.

Hins vegar gefur orðið "orsök" það í skyn að eitthvað hafi verið á undan alheiminum en við vitum, tja ef þannig má að orði komast,  að það var ekkert á undan alheiminum þar sem tíminn varð til þegar alheimurinn varð til.  Það er allavega, eftir því sem ég best veit, skilningur manna í dag.

Það eina sem getur orsakað heilann alheimm á skilið að vera kallað Guð.

Þetta getur vel verið, en þessi "guð" þarf ekki að vera persónulegur guð.  Þetta er meira í anda deista en ekki theista um guð, minnir mig svolítið á Einstein sem sá guð í reglu alheimsins.  En afhverju ættum við að kalla eitthvað sem er ekki persónulegur guð, guð?  Hér er verið að blása út hugtakið, eins og að segja "guð er orka", sem þýðir þá væntanlega að þú getur fundið guð í kolamola, en afhverju þá að vera að segja "guð" yfirhöfuð?

[Ari Björn Sigurðsson, 10.4.2008 kl. 14:18]

mofi:

"Við vitum að allt sem hefur byrjun hefur orsök, grundvallar atriði í vísindum því oftar en ekki fjalla vísindi um orsök og afleiðingu."

Þetta er nú ekki fullkomlega rétt,  þegar við erum farin að skoða okkur um í heimi efnisagnanna sem skammtafræðin lýsir, þá eru hugtökin orsök og afleiðing búin að missa merkingu sína að miklu leiti. Einn atburður getur aukið líkur á öðrum atburði en bein afleiðing er ekki til lengur. Reyndar er það ein af niðurstöðum skammtafræðinnar að í lofttæmi eru sífellt að verða til efnisagnir, úr engu og án orsakar, sem eyðast svo jafnharðan aftur.

[Mofi, 10.4.2008 kl. 14:55]

Sveinn
Það að verki guðs hafi verið lokið við sköpu heimsins fer ekki alveg saman við hugmyndir kristinna um persónulegan guð, en jæja.

Aðeins að það að skapa heiminn hafi verið lokað; ekki að Guð hætti alveg að gera eitthvað.

Sveinn
Þetta er samt ekki alvöru tilgáta.  Geturðu ekki komið með alvöru vísindatilgátu þar sem hönnuður er nothæfur þáttur?

Ef það er til tilgáta um hvernig náttúrulegir ferlar gátu hannað eitthvað þá er til tilgáta um hvernig hönnuður hannaði sama hlut og síðan hægt að bera saman hvort er líklegra að vera satt.

Sveinn
Satt, satt, en eins og þú bendir réttilega á þá vitum við líka að ekki er hægt að skapa eða eyða orku eða efni, en hvaðan kemur þá öll þessi orka og allt þetta efni í kringum okkur.  Það er margt sem við vitum ekki um upphaf alheimsins.

Verður að koma frá einhverju sem hefur orku og vald til þess að búa svona til. Ég veit ekki um betri hugmynd.

Sveinn
Þetta getur vel verið, en þessi "guð" þarf ekki að vera persónulegur guð.  Þetta er meira í anda deista en ekki theista um guð, minnir mig svolítið á Einstein sem sá guð í reglu alheimsins.

Það er rétt að þetta eru aðeins rök fyrir því að það er eitthvað þarna úti; hvort það er Guð eða ekki, hvort það er persónulegur Guð eða ekki, er ekki hægt að ég best sé út frá þessum rökum. 

[Mofi, 10.4.2008 kl. 15:01]

Ari
Þetta er nú ekki fullkomlega rétt,  þegar við erum farin að skoða okkur um í heimi efnisagnanna sem skammtafræðin lýsir, þá eru hugtökin orsök og afleiðing búin að missa merkingu sína að miklu leiti. Einn atburður getur aukið líkur á öðrum atburði en bein afleiðing er ekki til lengur. Reyndar er það ein af niðurstöðum skammtafræðinnar að í lofttæmi eru sífellt að verða til efnisagnir, úr engu og án orsakar, sem eyðast svo jafnharðan aftur.

Skammtafræðin er óneitanlega að rugla fólk vel í ríminu.  Ég veit ekki til þess að fyrsta lögmál varmafræðinnar er ekki lengur í gildi vegna uppgvötana í skammtafræðinni.  Þótt að margt skrítið er að gerast þegar kemur að hinum örsmá heimi þá vitum við samt að orsök og afleiðing er eitthvað sem við getum rannsakað.  Kannski er orsök og afleiðing eitthvað sem er erfiðara að setja fingurinn á þegar kemur að hinu örsmáa. 

[Sveinn (IP-tala skráð) 10.4.2008 kl. 15:26]

Þannig að svarið er NEI, þú getur ekki komið með vísindalega tilgátu sem inniheldur yfirnáttúruleg öfl sem nothæfan þátt?

[Ari Björn Sigurðsson, 10.4.2008 kl. 15:45]

Fyrsta lögmál varmafræðinnar er ekki í neinni hættu, síst af öllu vegna vegna skammtafræðinnar, samkvæmt kenningunni myndast agnirnar í efnis - andefnis pörum sem síðan eyða hvor annari. Allt í góðu jafnvægi.

[Mofi, 10.4.2008 kl. 16:02]

Sveinn
Þannig að svarið er NEI, þú getur ekki komið með vísindalega tilgátu sem inniheldur yfirnáttúruleg öfl sem nothæfan þátt?

Þá er ekkert vísindalegt eða nothæft við þá hugmynd að náttúrulegir ferlar bjuggu til flókna hönnun í náttúrunni.   Ég síðan gerði grein sem fjallaði um dæmi um spár sem Vitræn hönnun gerir.

Ari, gott að heyra það :)   

[Sveinn (IP-tala skráð) 10.4.2008 kl. 16:18]

Ég geri ráð fyrir að þú sért að tala um þróunarkenninguna.  Ef svo er þá skjátlast þér hrapalega varðandi það að hún sé ekki nytsamleg til neins.

Þróunarkenningin er meðal annars notuð við þróun sýklalyfja og í landbúnaði svo eitthvað sé nefnt, hversu vitlaus sem hún kann eða kann ekki að vera.  

[Mofi, 10.4.2008 kl. 17:36]

Sveinn, hugmyndir um hönnun eru alveg eins notaðar við þessa vinnu og í rauninni frekar.

Gunnar Friðrik, það er margt gott hjá þeim og ég tók það fram í greininni. 

[Sveinn (IP-tala skráð) 11.4.2008 kl. 15:25]

Já er það?  Ég þarf þá greinilega að fara að fylgjast betur með hvað ég er að gera hérna, sjís!

[Sveinn (IP-tala skráð) 11.4.2008 kl. 15:27]

EN þú ætlar ekki að koma með vísindatilgátu með hönnuð sem nothæfan þátt?  Ekki snúa þessu upp á þróunarkenninguna, þú veist betur en það.

[Mofi, 13.4.2008 kl. 15:11]

Sveinn, ég var búinn að skrifa grein sem útskýrði hvernig Vitræn hönnun gæti leiðbeint vísindamönnum í sínum rannsóknum.  Er líka búinn að benda marg oft á hvernig darwinisk hugmyndafræði hefur leitt rannsóknir í ógöngur.

[Sveinn (IP-tala skráð) 13.4.2008 kl. 18:14]

Eins og ég segi, þegar þú segir Darwinisti í rökræðum um þetta þá missirðu allan trúverðugleika.  Hvernig þú þykist hafa svarað spurningunni hvort að þú getir komið með eina, bara eina, vísindatilgátu þar sem "hönnuður" eða "guð" er nothæfur þáttur með því að vísa í hvað þú heldur að "vitræn hönnun" hafi leiðbeint vísindamönnum í gegnum tíðina skil ég ekki.

[Guðmundur Steinbach (IP-tala skráð) 13.4.2008 kl. 21:31]

Það er einmitt málið Mofi.

Þegar ID menn eru að rökræða sína kenningu þá er alltaf ráðist á þróunarkenningu Darwins. Ef ID menn gætu einu sinni rætt um sína kenningu án þess að vera að rífa niður Darwin í leiðinni yrði kannski hlustað meira.

En það er kannski ekki við öðru að búast þar sem að ID er sett til höfuðs þróunarkenningunni.

[Sveinn (IP-tala skráð) 13.4.2008 kl. 23:26]

Ég veit ekki hvað Mofi er að tönnlast á ID, þar sem hann aðhyllist nú bíblíulega sköpun...  Þrátt fyrir að alvöru ID-sinnar eru ekkert nema skápasköpunarsinnar þá hafa þeir alltaf reynt að halda stimplinum trúarbrögð utan við "kenningar" sínar í BNA, enda bannað er að hygla einstökum trúarbrögðum.

Fyrir utan að Mofi er eftirá hvað þetta varðar, þar sem ID er svo gott sem dautt fyrirbrigði í BNA eftir Kitzmiller-Dover dóminn árið 2005.  Það sem þessir sömu menn eru að segja NÚNA er "teach the controversy" og "critical analysis on evolution" og beita nákvæmlega sömu taktík og þeir beittu á níunda áratugnum varðandi "creation science" og ID eftir að það var dæmt ólögmætt.